Reizen naar gebieden waar malaria endemisch is en de kans op besmetting groot is, wordt afgeraden.
Indien dergelijke reizen onvermijdelijk zijn, wordt geadviseerd:
- De zwangerschapswens uit te stellen
- Anticonceptieve en preventieve maatregelen tegen malaria te nemen
Malaria geeft een verhoogde kans op een miskraam en kan tijdens de zwangerschap ernstiger verlopen.
Het is afgeraden om te reizen naar gebieden waar malaria endemisch is en de kans op besmetting groot is (www.bcfi.be).
Indien reizen naar gebieden waar malaria heerst onvermijdelijk is, wordt er geadviseerd de zwangerschapswens uit te stellen en anticonceptieve en preventieve maatregelen tegen malaria te nemen (NHG/AJOG).
Maximale preventie is noodzakelijk omdat malaria duidelijk aangetoonde nadelige effecten heeft voor moeder en haar foetus.
Preventieve maatregelen
Beschermende en preventieve maatregelen zoals beschermende kledij (best licht gekleurde kledij van voldoende dikke stof; eventueel geïmpregneerd met permethrine) en een muskietennet geïmpregneerd met permethrine dient benadrukt te worden (www.bcfi.be).
- DEET: Muggenwerende middelen met DEET moeten met mate gebruikt worden aangezien het een toxisch middel is dat door de huid wordt geabsorbeerd. De concentratie mag niet meer dan 20 à 30% bedragen en het product wordt best verwijderd wanneer bescherming niet langer nodig is(www.bcfi.be). Als muggensteken geen risico voor de gezondheid vormen, wordt het product best niet gebruikt NHG).
Medicatie
De keuze van medicatie hangt onder andere af van de bestemming, de kans op besmetting en de resistentie van de parasiet. Mefloquine of chloroquine (eventueel in combinatie met proguanil) komen in aanmerking als medicamenteuze preventie.
Mefloquine of Lariam® mag in overleg met de arts vanaf de vierde zwangerschapsmaand als profylaxe worden gegeven (NHG).
- Bij gebruik in het eerste zwangerschapstrimester zijn er geen aanwijzingen voor teratogeen effect maar de ervaring blijft beperkt (www.bcfi.be).
- Een eventuele malaria-aanval is in elk geval risicovol. Zwangeren die preconceptioneel of vroeg in de zwangerschap toch naar malariagebieden reizen waar resistentie voorkomt, wordt wegens het gevaar van malaria tijdens de zwangerschap dringend geadviseerd toch mefloquine te gebruiken (www.bcfi.be).
- Preconceptioneel dienen vrouwen anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende de volledige duur van de preventieve behandeling en zwangerschap uit te stellen tot drie maanden na het nemen van de laatste dosis omwille van trage eliminatie van Lariam®.
Bij “accidentele” inname tijdens de conceptie of in het begin van de zwangerschap is er geen reden tot ongerustheid omdat blijkt dat het risico voor congenitale afwijkingen of spontane abortus niet verhoogd is en er dus geen reden is om zwangerschapsonderbreking te overwegen (www.itg.be).
De combinatie van chloroquine of Nivaquine® en proguanil of Paludrine® mogen tijdens de hele zwangerschap worden gebruikt, maar geven in veel gebieden onvoldoende bescherming (www.bcfi.be).
Paludrine® is niet meer beschikbaar in België (www.itg.be).
Bij gebruik van Proguanil (anti-malaria medicatie), dient een verhoogde dosis foliumzuur (4 mg) voorgeschreven te worden (zie foliumzuur - verhoogd risico).
Sommige antimalariamiddelen mogen niet tijdens de zwangerschap worden genomen.
- Dit geldt met name voor atovaquon en doxycycline (www.bcfi.be).
- Malarone® (combinatie proguanil en atovaquon) wordt voorlopig afgeraden tijdens de zwangerschap wegens onvoldoende gegevens (www.itg.be)
Aangezien met geen enkele methode malaria-infecties volledig kan voorkomen worden, is het van groot belang om bij een langdurig of risicovol verblijf in de tropen voldoende uitleg te geven over de behandeling van een "doorbraakmalaria":
- Uitsluitend kinine: 500 mg 3 maal daags gedurende 7 dagen en gedurende 10 dagen bij reizen naar het Verre Oosten: mag gedurende volledige zwangerschap. Kinine veroorzaakt soms baarmoedercontacties maar alleen op het einde van de zwangerschap kan het eventueel de arbeid op gang brengen. Anderzijds verhoogt de koorts door malaria ook de kans op miskraam of vroeggeboorte.
- Kinine met clindamycine: 3x600 mg per dag gedurende 5 dagen: mag gedurende volledige zwangerschap
- kinine met Fansidar gedurende 5 dagen: Fansidar is niet meer beschikbaar in België maar wel in Afrika. Het mag enkel gedurende het tweede zwangerschapstrimester en de eerste helft van het derde trimester gegeven worden.
- Lariam®: vanaf 4de maand maar geeft bij gebruik als behandeling geregeld onaangename nevenwerkingen
Meer informatie is te vinden via www.itg.be bij reisgeneeskunde.
