De preconceptieperiode bestaat uit de periode voor de zwangerschap waar je al belangrijke maatregelen kunt nemen om de zwangerschap zo gezond mogelijk te laten verlopen. Zo is het heel belangrijk om al foliumzuur in te nemen in de maand(en) voor de zwangerschap, maar ook als je momenteel rookt, niet gezond eet of te weinig beweegt, is het aan te raden om al voor de zwangerschap gezonde gewoontes in te bouwen. Deze maatregelen zijn ook goed voor de vruchtbaarheid; koppels met een gezonde leefstijl worden vlotter zwanger.
Gezien het embryo (zo heet de baby tijdens de eerste 12 weken van de zwangerschap) enorme veranderingen ondergaat (van een bevruchte eicel tot een mini-mensje met alle organen aanwezig), is hij/zij erg gevoelig voor schadelijke invloeden (zoals luchtkwaliteit, voedingsstoffen, hormonale invloeden, …). Het is dus erg belangrijk om al van bij het prille begin (of dus liefst ervoor) zo gezond mogelijk te leven.
Al weet je misschien perfect wat een gezonde leefstijl inhoudt, toch is het niet altijd gemakkelijk om gezond te eten, geen alcohol te drinken, te stoppen met roken, af te vallen, … . Als je beseft dat de periode van de zwangerschap dé belangrijkste periode is om zo gezond mogelijk te leven, kan het jou misschien motiveren om het toch te proberen tijdens deze relatief korte periode. Wie weet wordt de gezonde leefstijl ondertussen een gewoonte en hou je het ook nog daarna vol.
Preventie is heel belangrijk, maar de effecten zijn moeilijk te meten. Een gezonde leefstijl (gezond eten, bewegen, voldoende slapen, …) zorgt er meestal voor dat je je beter voelt (mentaal en fysiek), je gaat echter achteraf nooit weten welke gezondheidsvoordelen je er op langere termijn uithaalt en welke ziektes of aandoeningen je hebt vermeden.
Bijvoorbeeld: als we grote groepen zwangere vrouwen met elkaar vergelijken, weten we dat er minder kinderen met een open ruggetje geboren worden bij vrouwen die correct foliumzuur innemen in vergelijking met vrouwen die geen foliumzuur innemen. Door het nemen van foliumzuur worden er dus veel handicaps vermeden en groeien deze kinderen op een normale manier op. Deze kinderen (of hun ouders) zijn er zich niet van bewust dat deze beperking vermeden is door het nemen van foliumzuur. Dat is het lastige aan preventie: als er geen ziekte of aandoening is, lijken de maatregelen soms nutteloos. Het is ook niet zo dat alle gezondheidsproblemen kunnen vermeden worden door preventie. Zelfs een vrouw die foliumzuur inneemt, kan nog een kindje krijgen met een open ruggetje, maar de kans is kleiner. Soms spelen erfelijke factoren bijvoorbeeld een te sterke rol.
Als je dus foliumzuur slikt, stopt met roken, een gezond gewicht nastreeft en gezond eet tijdens de zwangerschap, ga je achteraf niet weten welke gezondheidsproblemen je hebt vermeden. We weten echter vanuit onderzoek wel zeker dat deze maatregelen effect hebben en dat de zwangerschap een heel belangrijke periode is, met een positieve invloed voor het verdere leven van jullie kindje.
Schoenmakers, S., Koster, M. P. H., & Steegers-Theunissen, R. P. M. (2019). Preconception health and care. In Eric A.P. Steegers (Ed.), Textbook of Obstetrics and Gynaecology (pp. 107–120). Bohn Stafleu van Loghum.
Harper, J. (2021). Your fertile years: what you need to know to make informed choices. Sheldon Press.
