Lees hier waarom gezonde voeding belangrijk is tijdens de zwangerschap. Je vindt er een overzicht van de aanbevolen voedingsmiddelen.
Er zijn een aantal belangrijke redenen waarom je best bepaalde voedingsmiddelen achterwege laat tijdens de zwangerschap:
Het voorkomen van (voedsel)infecties door parasieten en bacteriën: doordat jouw weerstand verandert tijdens de zwangerschap ben je extra gevoelig voor infecties en hierdoor kunnen de gevolgen ernstiger zijn. Sommige infecties die voor volwassenen een onschuldig verloop kennen (bijvoorbeeld toxoplasmose – of CMV infectie), kunnen schadelijk zijn voor de baby in jouw buik. Daarom eet je bijvoorbeeld best geen rauwe producten en besteed je best extra aandacht aan hygiëne.
Het vermijden van schadelijke stoffen zoals alcohol en kwik. Doordat jouw baby in volle ontwikkeling is, kan een kleine dosis van dergelijke stoffen een grotere impact hebben op de baby.
Ultrabewerkte voeding bevat veel suiker en ongezonde vetten. Als de baby hier erg veel aan wordt bloot gesteld, dan is er een grotere kans op diabetes en overgewicht op latere leeftijd.
Lever en leverproducten bevatten veel vitamine A. Dagelijks wordt niet meer dan 700 µg vitamine A aanbevolen en maximaal mag er 3000 µg ingenomen worden. Uit onderstaand lijstje kun je afleiden dat je met het eten van leverproducten de aanbevolen hoeveelheid overschrijdt en meestal de maximale dosis bereikt. Voor niet-zwangere personen kan het geen kwaad om af en toe leverproducten te eten. Voor de ongeboren baby kan een hoge dosis vitamine A echter schadelijk zijn en afwijkingen veroorzaken.
| Leverproduct (100 g) | Hoeveelheid vitamine A in RE |
| Lever (kalf, rund, varken) | +/- 10 000 |
| Ganzen - of eendenlever | 1430 |
| Leverpastei | 5920 |
| Boerenpaté | 4200 |
*Maximaal toegelaten: 3000 RE
Ultrabewerkte voeding is vandaag alomtegenwoordig. Onder ultrabewerkte voeding verstaan we die voeding waar veel vet, suiker en/of zout aan toegevoegd zijn. Ze zijn vaak verslavend en weinig verzadigend, waardoor je snel weer honger krijgt. Bewerkt voedsel bevat ‘lege calorieën’: ze vullen wel, maar bevatten niet de voedingsstoffen (vezels, vitamines, mineralen) die noodzakelijk zijn om goed te functioneren en gezond te blijven.
Veelvuldig eten van bewerkt voedsel kan een invloed hebben op de ovulatie (eisprong) en er is een grotere kans op overgewicht en obesitas. Als de toekomstige moeder overgewicht heeft en de bloedsuikers ontregeld zijn, dan heeft ook de baby meer kans op diabetes en overgewicht.
Tip
Laat je in de winkel leiden door de Nutri-Score om betere keuzes te maken.
Opgelet! De Nutri-Score is géén synoniem voor ‘gezond’. Het label helpt je wel om een betere, gezondere keuze te maken binnen een bepaalde productgroep. Een voorbeeld: kant-en-klare pizza’s horen in de rode bol bij de voedingsdriehoek, je eet ze dus best niet te veel. Toch trek in pizza? Kijk naar de Nutri-Score om uit alle beschikbare pizza’s die met de betere voedingswaarde te kiezen. Maar vergelijk je pizza niet met een koek of met yoghurt: die horen tot een andere productgroep.
Dit zijn gerechten of producten waar veel zout, suiker en verzadigd vet in zit. Je herkent ze vaak aan een lange lijst met ingrediënten.
- Kant – en klare gerechten zoals pizza, worsten,
- Kant – en klare desserten en gebak
- Snacks en chips
- Zoete ontbijtgranen en ontbijtkoeken
- Chocolade en snoep
- Ijs
- Koeken
- Zoete dranken
Alcohol
Zelfs matig gebruik tijdens de zwangerschap kan risico’s met zich meebrengen voor de baby. Ook voor de zwangerschap letten zowel mannen als vrouwen best op met het drinken van alcohol. Alcohol kan een invloed hebben op de spermacellen. Gezien deze 3 maanden nodig hebben om te rijpen, vermijd je dus best overmatig drinken in de drie maanden voor jullie zwanger willen worden. De kansen op slagen bij IVF zijn hoger als de man of vrouw dagelijks niet meer dan één consumptie alcohol drinkt.
Hoe meer alcohol er gedronken wordt tijdens de zwangerschap, hoe schadelijker. Bij binge drinken (meer dan 6 glazen) is er een groter risico op vroeg zwangerschapsverlies, doodgeboorte, vroeggeboorte, laag geboortegewicht en Foetaal Alcohol Spectrum Disorder (FASD). Er is echter geen veilige ondergrens, alcohol gaat door de placenta en bereikt het ongeboren kind. Doordat de baby een lager lichaamsgewicht heeft en de hersenen nog in volle ontwikkeling zijn, is de alcohol extra schadelijk voor het kind. Niet drinken is de veiligste optie voor vrouwen die (mogelijk) zwanger zijn. Ook wanneer vrouwen en mannen een zwangerschap plannen zijn er gezondheidsvoordelen als alcohol achterwege wordt gelaten. Alcohol is tijdens de zwangerschap absoluut te vermijden. Alcohol passeert de placentabarrière en komt dus bij de foetus terecht. Gezien de hersenen van de baby nog in volle ontwikkeling zijn, is alcohol schadelijk tijdens de zwangerschap. Ook voor de zwangerschap wordt alcohol best beperkt. Alcohol heeft zowel bij de man als vrouw een dosisgerelateerd effect op vruchtbaarheid. Ook IVF wordt hierdoor negatief beïnvloed. Hoe minder je drinkt, hoe beter. Je weet bovendien niet precies wanneer je zwanger bent, dus probeer alcohol zoveel mogelijk achterwege te laten tijdens de tweede helft van jouw menstruele cyclus.
Je kunt alcoholische dranken op speciale gelegenheden vervangen door gezonde mocktails.
Koffie en thee
Een beperkte hoeveelheid koffie en thee kan waarschijnlijk geen kwaad tijdens de zwangerschap, maar beperk het dagelijkse gebruik tot maximum 200 mg cafeïne per dag. Volgens recente studies is het nog beter om slechts 100 mg cafeïne per dag in te nemen. Bij vrouwen die meer dan 200 mg cafeïne drinken, komen vaker miskramen voor of ziet men vaker een laag geboortegewicht bij de kinderen. Tijdens de zwangerschap ben je gevoeliger voor cafeïne en duurt het langer voor het afgebroken wordt. Het komt in het vruchtwater terecht, dus de baby wordt ook opgepept.
Beperk het dagelijkse gebruik dus tot 1 of maximum 2 koppen koffie per dag.
In thee, energiedrankjes en cola zit er ook cafeïne, maar minder. Drink je, naast koffie, ook cola of thee, dan pas je best jouw koffiegebruik aan.
| Hoeveelheid cafeïne per consumptie | ||
| Koffie | Kop van 125 ml | 138 mg |
| Energiedrankje | Blikje van 250 ml | 115 mg |
| Zwarte thee | Kop van 150 ml | 40 mg |
| Earl Grey thee | Kop van 150 ml | 27 mg |
| Groene thee | Kop van 150 ml | 15 mg |
| Cola | Glas van 250 ml | 24 mg |
Energydrank en cola bevatten ook veel suiker, dus deze drankjes zijn niet aan te raden.
Andere drankjes
Tonic of bitter lemon bevat kinine en wordt daarom best beperkt tot 1 glas per dag.
Light dranken worden voorlopig als veilig beschouwd tijdens de zwangerschap. Hoewel deze dranken geen of weinig suiker bevatten, kunnen ze een drang naar suiker of zoet in stand houden en op die manier ervoor zorgen dat je na het consumeren van light dranken meer zin hebt in zoet. Probeer het gebruik van light dranken te beperken.
In rauwe producten kunnen ziekmakers zitten. Door deze producten voldoende lang te verhitten, worden de kiemen gedood. In rauwe producten zitten deze kiemen nog en ze kunnen schadelijke gevolgen hebben. In het geval van producten met rauwe melk kun je een listeriosebesmetting opdoen.
Hier vind je terug voor welke zuivelproducten je best kiest.
Vaak hebben we tussen de maaltijden door wat honger. Het is niet ongezond om dan wat te eten, integendeel. Als je tussendoor iets gezonds eet, vermijd je dat de honger te groot wordt en dat je naar suiker – en vetrijke tussendoortjes grijpt. Probeer je wel steeds af te vragen of je echt honger hebt of enkel trek.
Als je kiest voor gezonde tussendoortjes, dan kun je hiermee bijdragen aan een gezond eetpatroon. Door tussendoor wat groenten, fruit, noten of een zuivelproduct te eten, help je voldoen aan de dagelijkse behoeften. Of wat denk je van enkele sneetjes volkorenbrood of een banaan met notenpasta?
Ongezonde tussendoortjes zijn vaak ultrabewerkt en bevatten veel zout, suiker en/of verzadigde vetten. Ze stillen de honger maar even, meestal heb je na het eten ervan nog zin in meer.
In rauwe producten kunnen ziekmakers zitten. Door deze producten voldoende lang te verhitten, worden de kiemen gedood. In rauwe producten zitten deze kiemen nog en ze kunnen schadelijke gevolgen hebben. Rauwe vis, zoals sushi, vermijd je dus best om geen listeriosebesmetting op te lopen tijdens de zwangerschap. De listeriabacterie kan ook nog aanwezig zijn in gerookte vis. Je mag gerookte vis eten als je deze nog eens extra verhit.
Andere soorten vis kunnen veel kwik of andere schadelijke producten bevatten, waardoor je deze best mijdt tijdens de zwangerschap. Nochtans is vis aanbevolen tijdens de zwangerschap. Lees hier welke vis je best kiest.
In rauwe producten kunnen ziekmakers zitten. Door deze producten voldoende lang te verhitten, worden de kiemen gedood. In rauwe producten zitten deze kiemen nog en ze kunnen schadelijke gevolgen hebben. In het geval van producten met rauw vlees kun je een toxoplasmose - of listeriabesmetting opdoen. Bak of kook alle vlees dus voldoende tijdens de zwangerschap. Lees er hier meer over.
In rauwe producten kunnen ziekmakers zitten. Door deze producten voldoende lang te verhitten, worden de kiemen gedood. In rauwe producten zitten deze kiemen nog en ze kunnen schadelijke gevolgen hebben. In het geval van producten met rauwe eieren kun je een salmonellabesmetting opdoen. Dit is een eerder vervelende maag-darmaandoening, meestal zonder ernstige gevolgen, maar tijdens de zwangerschap ben je hier wel vatbaarder voor.
Vermijd zelfgemaakte producten met rauwe eieren zoals chocomousse en mayonaise.
Mayonaise en chocomousse uit de winkel zijn goed gecontroleerd en dus veilig om te eten. Gekochte bavarois en tiramisu kunnen wel rauwe eieren bevatten en zijn dus te vermijden.
In sojaproducten zitten isoflavonen, volgens sommige bronnen kunnen deze stoffen de ontwikkeling van de geslachtsorganen van de baby verstoren. In normale hoeveelheden kunnen deze producten echter geen kwaad. Wissel deze producten af met andere producten.
