Koppels met zwangerschapswens kunnen worden blootgesteld aan allerlei schadelijke factoren zowel op het werk als in hun omgeving. Afhankelijk van de duur en de mate van blootstelling, dient de zorgverlener de risico’s van schadelijke factoren op de vruchtbaarheid af te wegen (McDiarmid, 2006).
-
Invloed van chemische factoren
bv. zware metalen, organische oplosmiddelen, pesticiden en herbiciden, lasrook
Verwijs naar de bedrijfsarts indien er mogelijk sprake is van blootstelling aan schadelijke chemische stoffen. Deze kan beoordelen of er werkelijk sprake is van reprotoxische, mutagene of carcinogene stoffen.
-
Invloed van fysieke factoren
bv. Veranderingen van tijdzone, ploegenarbeid, hoge temperaturen
Verwijs naar de bedrijfsarts indien er mogelijk sprake is van blootstelling aan belastende fysische factoren. Deze kan beoordelen of er werkelijk sprake is van reprotoxische invloeden.
Invloed van chemische factoren
Blootstelling op het werk aan metalen, organische oplosmiddelen, bestrijdingsmiddelen/pesticiden en lasdampen zouden de mannelijke vruchtbaarheid kunnen verminderen. Afhankelijk van de stof en de dosering kunnen chemische stoffen invloed hebben op verminderde vruchtbaarheid bij mannen.
Veel van deze middelen worden gebruik in traditionele tewerkstellingssectoren zoals de medische en cosmetische sector (McDiarmid et al., 2006). De meeste chemicaliën zijn echter niet getest op reproductieve toxiciteit. Bij beperkte blootstelling werden deze grenzen meestal niet vastgelegd omwille van reproductieve risico’s (McDiarmid et al., 2006).
Veelgenoemde reprotoxische chemische stoffen zijn:
Mannen die aan zware metalen, zoals lood, kwik en chroom, worden blootgesteld, hebben meer kans op mindere zaadkwaliteit. Er zou echter geen relatie zijn met een verminderde mannelijke vruchtbaarheid. Bij mannelijke tandartsen, die beroepsmatig continu aan kwik, chloroform en benzeen worden blootgesteld, zou de mannelijke vruchtbaarheid niet aangetast worden (Olfert, 2006).
- organische oplosmiddelen zoals sommige ethyleenglycolethers (NHG Subfertiliteit), perchloroethyleen (McDiarmid), koolstofdisulfide (CS2) (NHG Subfertiliteit)
Sommige organische oplosmiddelen, zoals deze in stomerij- en drukkersindustrie, zouden invloed hebben op de spermatogenese. Aan mannen wordt er geadviseerd om blootstelling aan organische oplosmiddelen te vermijden vanaf drie maanden voor het stoppen met anticonceptieve maatregelen, overeenkomend met de rijpingsduur van spermatozoa (NHG).
- pesticiden en herbiciden zoals ethyleendibromide (EDB) (McDiarmid, NHG Subfertiliteit), dibroomchloorpropaan (DBCP) (NHG Subfertiliteit)
Blootstelling aan bestrijdingsmiddelen kan een probleem zijn voor arbeiders in de landbouw, akkerbouw, … aangezien het risico op onvruchtbaarheid bij mannen hierdoor zou toenemen. Er wordt geadviseerd blootstelling aan bestrijdingsmiddelen te vermijden vanaf drie maanden voor het stoppen met anticonceptieve maatregelen, overeenkomend met de rijpingsduur van spermatozoa (NHG).
Lasrook is een verzamelnaam voor het mengsel van gassen, dampen en deeltjes dat vrijkomt bij lassen en aanverwante werkzaamheden zoals slijpen, gutsen, schuren en thermisch snijden. Er zijn veel beroepen waarbij mannen met regelmaat blootstelling aan lasrook kan optreden. Vooral werknemers in de bouw, de autoschadeherstelbranche en technische functies binnen industrie en landbouw verrichten met regelmaat laswerkzaamheden ondanks het feit dat zij geen lasser van beroep zijn. Deze rook blijkt een schadelijke invloed te hebben op de zaadkwaliteit (De Fleurian et al., 2009).
Invloed van fysieke factoren
Blootstelling op het werk aan fysische factoren zoals frequente verandering van tijdzone, ploegenarbeid, extreme temperaturen zouden een invloed kunnen hebben op de mannelijke vruchtbaarheid.
- Veranderingen van tijdzone: Voor piloten, stewardessen en andere beroepen die gepaard gaan met frequente veranderingen van tijdzone is het niet duidelijk of dit een invloed heeft op de vruchtbaarheid (Younglai et al., 2005).
- Ploegenarbeid: Er is geen onderzoek dat aantoont dat factoren zoals werken in ploegendiensten of nachtdiensten preconceptioneel belastend zijn (NHG)
- Hoge temperaturen: Er is onduidelijkheid over de invloed van regelmatige blootstelling aan extreem hoge temperaturen bij de uitoefening van bepaalde beroepen op de mannelijke vruchtbaarheid (Momen et al., 2010). Blootstelling van het sperma aan een verhoogde temperatuur lijkt de kwaliteit van het sperma te verminderen (NHG subfertiliteit).
